Mart 2005 – Alev Alatlı

MADEM NEFRET YASALARI!..

Tarih, 6 Nisan 1999. Amerika Birleşik Devletleri’nin “karizmatik” Başkanı Bill Clinton, Kongre’de yaptığı konuşmada “’Nefret Suçları Listesi”nin bireylerin cinsel tercihlerinden doğacak suçları da kapsamına alacak şekilde genişletilmesini istiyor. Ve şu kelimelerle: “’Nefretten Doğan Suçları Önleme Yasası’* 21.Yüzyıla girerken kendimize ve dünyaya ‘doğru’yu vaaz etmeye ve uygulamaya** kararlı olduğumuz gerçeğini iletmekte önemli bir sembol olacaktır.”

Peki, “Nefret Suçu” nedir? Nefret Suçu, “’Öteki’nin gerçek ya da varsayılan ‘nitelikleri’ nedeniyle gadre uğradığı… yani, mağdurun şahsının değil, temsil ettiği varsayılan niteliklerinin ‘cezalandırıldığı’ durumdur,” şeklinde tanımlanıyor. Karmaşık bir tanım gibi duruyor ama değil. Şöyle ki, “’öteki’nin gerçek ya da varsayılan ‘nitelikleri’”nden kasıt, ırkı, gelenekleri ya da adetleri. Bu çerçevede, kötü şöhretli Klu Klux Klan’ın zencilere yönelik suçları “Nefret Yasaları” kapsamına giriyor. Bu nedenle olacak, nefret yasalarının bir adı da “önyargı yasaları.”*** Clinton’un az önce belirttiğim isteği, eşcinsellerin “gelenek ve adetleri” nedeniyle gadre uğramaları halinde, saldırganların arttırılmış ceza görmelerini sağlamaya yönelik.

(daha&helliip;)

KADINLAR GÜNÜ ARMAĞANI

Birinci Çeçen Savaşına (1994-1996) son verilmesini sağlayanlar eski askerlerdi: Rus kökenli SSCB Generali Aleksandr Lebed ile Çeçen kökenli SSCB Albayı, madalyalı Aslan Maskhadov.

Lebed, tıknaz, kaba tavırlı, değirmi yüzlü bir Rus subayı, “Kendi tarihimizi okumak zorundayız” diyebilecek kadar yürekli bir savaş kahramanı: “Yüz yıldır Ruslar, Çeçenleri yenemedi, kazanan hep diplomasi oldu.” 1996’dan sonra “hırsızların, dolandırıcıların uykularını ve güvenliklerini kollamaktan bunaldığını” söyleyip, Moskova’yı terk ettiğinde adı “geçimsiz”e çıkar. Sibirya’ya çekilir, Krasnoyarsk’da karargâh kurar. Devasa bir bölgenin valisi olarak, birinci görevinin ülkedeki yozlaşmaya karşı durmak, hafifliği bırakıp kanun hakimiyetini tesis etmek olduğunu açıklar: “Ben bir generalim, liberal değil.” Ne ki, General Lebed’in Holywood filmlerinin beyinlere kazıdığı haşin imajı, egemen oligarşiyi daha ilk günden tehdit etmeye başlar. Örneğin, Rusya’da 1996 seçimlerine girmeye hazırlanan yüz elliden fazla siyasi parti, platform, cephe vb. örgütlenme olduğuna dikkat çekerek, “bu bolluğun sıradan vatandaşın kafasını karıştırdığını”, Rusya için “en az votka bağımlığı kadar kötü sonuçlar” doğurabileceğini söyler, “anti-demokrat” damgası yer. İç siyasetin “çığrından çıktığını, ülkenin yönetilemez hale geldiğini”(1) anlatmaya çalışır, General Charles de Gaulle’e özenmek, “Rusya’ya demokrasiyi fazla görmekle” suçlanır. Çest i Rodina(2) isimli siyasi hareketi örgütler, “siyasi hırsı” konuşulmaya başlanır. Hükümetin ekonomik politikalarına karşı sol, ortanın-solu ve yurtsever güçlerin ortak hareket etmelerini sağlamak üzere ittifak arayışlarına girer, “ucuz popülizm” yapmakla itham edilir.

(daha&helliip;)

ORHAN PAMUK'A AÇIK MEKTUP (4)

“Barış, hakikat ve adalet adına...”

“Barış, hakikat ve adalet adına...” ibaresi 1894-96 yıllarında Türkiye’de görev yapan İngiliz Topçu Yüzbaşı Charles Boswell Norman’a ihtiramın ifadesidir.

Pamuk, Tevfik Fikret’in iyi bir örneğini teşkil ettiği zapadniki ahfadından bir yazar olarak, bireysel kimliğini idame ettirebilmek için: (1) “Şarklı, müslüman, gerici, milliyetçi, muhafazakâr” bir Türkiye’yi “düşmanı” ilân etmek, (2) Avrupa/Amerika medeniyetinin anti-tezi olarak görmek suretiyle “seçilmiş travma”sını yaşatmayı sürdürmek, (3) Türkiye’ye ilişkin benzer görüşleri paylaşanlarla ittifak yapmak ve onlar tarafından kabul görmek, (4) Gadre uğramışlık, baskı altında bırakılmışlık duygusunu meşru kılmak için ülkeyi her fırsatta yermek (bkz; Radikal muhabiri) zorundadır.

(daha&helliip;)

ORHAN PAMUK'A AÇIK MEKTUP (3)

“Barış, Hakikat ve Adalet Adına…”

“Barış, hakikat ve adalet adına...” ibaresi 1894-96 yıllarında Türkiye’de görev yapan İngiliz Topçu Yüzbaşı Charles Boswell Norman’a ihtiramın ifadesidir.

Amerikan Ermeni Gençlik Federasyonu’nun 2003 yılında kaleme alınan bildirisi, “örgütün ilk yıllarındaki kaydadeğer başarıları hak aramak amaçlı barışcıl gösteriler olarak başlayan ancak kan ve kıyamla sonuçlanan Kumkapı ve Babı Ali eylemleri”dir demektedir, ancak, “Örgütün en eşsiz yiğitliği 1894 Sosun İhtilâlinde oynadığı rol”dur.(16)

“Barış, Hakikat ve Adalet Adına…”

(daha&helliip;)

ORHAN PAMUK’A AÇIK MEKTUP (2)

“Barış, Hakikat ve Adalet Adına…”

“Barış, hakikat ve adalet adına...” ibaresi 1894-96 yıllarında Türkiye’de görev yapan İngiliz Topçu Yüzbaşı Charles Boswell Norman’a ihtiramın ifadesidir.

...Eski Ermenistan topraklarının boşalmasının, sosyal ve etnik dengesinin Kürtler lehine değişmesinin başlıca nedeni uzun Osmanlı-Safavi savaşlarıdır. 17. yüzyıla kadar devam eden bu uygulamanın “Osmanlı devleti Kürtleri kontrol edemeyecek duruma geldiğinde ya da Kürtleri Ermenilere karşı kullanmaya kalktığında Ermenilerin karşısına ciddi bir sorun olarak ortaya çıktığı” görülür.(6) Osmanlı-Safavi çekişmesinin bir diğer sonucu da İran ve Anadolu (ve İstanbul) Ermenilerinin ayrışmalarıdır.

“Taş da yumurtanın üstüne düşse, yumurta da taşın, olan yumurtaya olur”(7)

İran Ermenilerinin yaşamlarını radikal biçimde etkileyen büyük İran şahı Abbas’tır. (8) 1590 yenilgisinden sonra ordusunu güçlendirmeye koyulan Şah Abbas, Gürcü ve Ermeni gençlerini paralı askerler olarak istihdam eder, Batılıların yardımlarıyla modern topçu kıtaları kurar. 1603’de yeniden hareketle Tebriz’i, Nahçıvan’ı geri alırken, Osmanlı vergilerinden bunalmış bölge Ermenileri tarafından “kurtarıcı” olarak karşılanır. Abbas ordularının Nahçıvan’daki Sunni köylerini yakmış, halkını kılıçtan geçirmiş olması yöre halkları arasında kan davasını körüklerken, Şah’ın on bin yerli Ermeni ve Müslüman gencini silah altına almış olması bölgedeki ekonomik faaliyeti durma noktasına getirir. Osmanlılar, Şah’ın hiç beklemediği bir zamanda 1604’de karşı atağa geçerler. Abbas, bu defa Ermeni halkını İran Azerbeycanı’na göçe zorlar; bu meyanda Doğu Beyazıt, Van ve Nahçıvan’ı yakar. 1604-05 arasında tehcir edilen Ermenilerin sayısının 250-300 000 olduğu, Aras nehrini geçerken büyük kayıplar verildikleri anlatılır.(9)

(daha&helliip;)

ORHAN PAMUK’A AÇIK MEKTUP (1)

“Barış, Hakikat ve Adalet Adına…”

“Barış, hakikat ve adalet adına...” ibaresi 1894-96 yıllarında Türkiye’de görev yapan İngiliz Topçu Yüzbaşı Charles Boswell Norman’a ihtiramın ifadesidir.

Ermeni “Soykırımı” meselesinin günümüz kamuoyunda “kanlı Türk tarihinin muhtemel bir süreci” olarak algılandığını tahmin etmekteyim. Mektupta istatistiklere, münferit olaylara yer ayırmamamın nedeni bu haksız algılamadır. Birden fazla halkı ilzam eden facialara, münferit olaylara yer ayırmak demek “bizim” yaptığımız “Soykırım” - her ne idiyse - haklı nedenlere dayanıyordu şeklinde bir tartışmaya girmek demek olurdu, oysa bu topraklarda yaşananlar haklı ya da haksız olma keyfiyetinin çok fevkindedir. Yok edilen insan ve mal varlığına kaba sayılar olarak bakıldığında esası itibariyle Avrupalı ve açgözlü bir ideoloji ve uygulamanın bölge insanlarına reva gördüğü ile Osmanlı yöneticilerinin tutumları hiçbir şekilde kıyaslanamaz.

Bu mektubun muhatabı gibi ben de bir takım ölçütlere göre kaba saba, hatta belki olmasa da olur(1) bir ulusun sülbündenim. Bu nedenledir ki, ulusumun zaaf ve yetersizliklerini gözden kaçırmamaya vargücümle özen gösterdim. Ancak, emperyalist kurgu, tahrik ve kıyıma ilişkin hemen hiçbir şey söylemeyen Batılı aydınların ve onların (hiç kuşkusuz “liberal”) yerel Batılılaştırmacı müttefiklerinin, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sonuçlanan yakın tarihimizi değerlendirirken kullandıkları lânetleyici dilin, Balkanlar’da, Kırım’da ve Kafkasya’da katledilen ve göçe zorlanan çoğunlukla Türk nesebinden milyonlarca Müslüman söz konusu olduğunda tarafsız bir dile dönüşüyor olmasına isyan ediyor, Türkiye Cumhuriyetinin bu topraklara sağ varmayı başarabilmiş sığınmacıların ahfadından oluştuğunu gözardı etmenin alçaklık olduğunu düşünüyorum.

(daha&helliip;)